Spis treści
Samochody sprzedawane są zazwyczaj z podziałem na różne kategorie. Dotyczą one różnych właściwości takich jak typ nadwozia czy rodzaj paliwa. Równie ważnym rozróżnieniem jest typ zastosowanego napędu. Wielu kierowców ma swoje określone preferencje i zawsze poszukuje samochodu w określonej grupie. Wiedzą oni, jakie pojazdy pasować będą do ich stylu jazdy i sposobu wykorzystywania auta. Jednak dla motoryzacyjnych amatorów różnice, zalety i wady poszczególnych napędów są wciąż tajemnicą.
Rodzaje napędów
W samochodach osobowych układ przeniesienia napędu pojazdu posiada jedną z trzech konfiguracji: na przednie koła, na tylne koła lub na cztery koła. Każda z nich ma inną charakterystykę prowadzenia, przez co cechuje się innymi zaletami oraz wadami. Różnice w konstrukcji wpływają też na koszty produkcji i użytkowania pojazdu. Aby zrozumieć właściwości każdego napędu, warto zapoznać się z rozwinięciem angielskich skrótów, które opisują dane układy:
- FWD (ang. Front Wheel Drive) – oznacza napęd na przednią oś,
- RWD (ang. Rear Wheel Drive) – oznacza napęd na tylną oś,
- AWD (ang. All Wheel Drive) lub 4WD (ang. Four Wheel Drive) – oznacza napęd na wszystkie koła.
Elementy i zachowania charakterystyczne dla każdego z systemów dyktowane są głównie przez całkiem spore różnice konstrukcyjne. Wszystkie trzy oferują zupełnie inne doświadczenia w prowadzeniu pojazdu.
Napęd na przednie koła – FWD
Konfiguracja przenosząca moc silnika na przednią oś występuje najczęściej w samochodach budżetowych i rodzinnych. Jest to spowodowane tym, że ten rodzaj napędu nadaje się najbardziej do wyposażenia samochodów z mniejszymi silnikami lub też z większą komorą silnika. FWD powoduje, że przednie koła odpowiadają zarówno za skręcanie, jak i napędzanie auta. Ten układ odciąża pojazd, gdyż nie ma konieczności instalowania dodatkowego wału napędowego oraz przekładni różnicowej. W rezultacie otrzymuje się też więcej miejsca dla pasażerów z tyłu pojazdu oraz pojemniejszy bagażnik. Wpływa to także na dużo mniejszy koszt.
Napęd FWD sprawia, że większa część całego ciężaru pojazdu umieszczona jest na przedniej osi. Brak dodatkowych elementów z tyłu zaburza proporcje. Może to powodować problemy ze stabilnością, gdy w bagażniku przewożone są ciężkie bagaże. Jazda może być szczególnie uciążliwa podczas wjazdów na wzniesienia. Z drugiej strony taka konstrukcja jest bardziej odporna na boczne podmuchy. Cechuje się też znacznie lepszą przyczepnością na mokrej i zaśnieżonej nawierzchni.
Układ przednionapędowy nie jest wykorzystywany w samochodach wyczynowych o dużej mocy. Głównym powodem jest nieprzystosowanie do agresywnego pokonywania zakrętów, gdyż koła nie mogą przekazać wystarczająco mocy i jednocześnie utrzymać właściwy kierunek jazdy. Skutkuje to występowaniem tzw. zjawiska podsterowności. Utracona zostaje przyczepność, przez co samochód jest wynoszony na zewnątrz zakrętu.
Zastosowanie napędu FWD
Małe samochody cieszą się ogromną popularnością wśród kierowców poruszających się głównie po mieście. Auta z konfiguracją FWD mogą być o wiele krótsze od innych modeli, więc świetnie wpisują się w trend miastowego środka transportu. Z tego powodu napęd na przednią oś jest obecnie rozwiązaniem najczęściej stosowanym przez producentów samochodów. Konstrukcja tego układu jest lekka, co obniża koszty ich produkcji, a także eksploatacji. Dzięki tym właściwościom napęd FWD jest wykorzystywany w większości kompaktowych pojazdów o małej mocy.
Napęd na tylne koła – RWD
Napęd przenoszony na tył pojazdu rozdziela zadania na poszczególne osi. Podczas gdy tylne koła odpowiadają za wprawianie samochodu w ruch, zadaniem przednich jest skręcanie. Auta o takiej konstrukcji przez długi czas były najpopularniejszym wyborem ze względu na łatwość produkcji. Jednak zastosowanie dodatkowych elementów, które przeniosą moc, znacznie ogranicza miejsce. Konieczne jest podniesienie podłogi i zastosowanie złożonego zawieszenia.
Rozdzielenie zadań jest zdecydowanie najlepszym rozwiązaniem dla kierowców jeżdżących w stylu sportowym. Precyzyjne nadawanie kierunku bez utraty mocy jest właściwością pożądaną przez właścicieli samochodów wyczynowych. Napęd na tylną oś nie jest jednak perfekcyjny, gdyż istnieje ryzyko wystąpienia nadsterowności. Koła mogą stracić przyczepność na łuku i nie podążać za przodem auta. W takim przypadku przednia oś zachowuje swój tor jazdy, a tył pojazdu obraca się, co powoduje duże problemy z opanowaniem kierownicy.
Zastosowanie napędu RWD
Do pewnego czasu napęd na tylne koła był domyślną konfiguracją dla wszystkich samochodów. Obecnie kojarzy się go przede wszystkim z autami sportowymi. Z takiego układu korzystają producenci marek premium oraz klasycznych amerykańskich „muscle cars”, czyli pojazdów o wyjątkowo wysokich osiągach, które zachowują osobowy charakter. Napęd RWD wykorzystywany jest też w prawie wszystkich ciężarówkach, busach i samochodach dostawczych. Jest to głównie spowodowane tym, że w przypadku takiej konstrukcji, dociążenie tyłu przez ładunek, nie powoduje spadku sterowności.
Napęd na wszystkie koła – AWD i 4WD
Na stabilność i komfort jazdy wpływa przede wszystkim stan nawierzchni pod kołami. Każdy pojazd z napędem na dwa koła będzie miał kłopoty z przemieszczaniem się po piaszczystych lub błotnistych drogach. Niektóre mogą nawet nie ruszyć z miejsca. Na takie problemy odpowiedzią jest napęd AWD inaczej nazywany 4WD. Obecnie terminy te używane są zamiennie. Niektórzy producenci dodają do nich swoje skróty, aby oznaczyć autorskie rozwiązania. Jednak w swoim pierwotnym znaczeniu skróty oznaczają coś innego:
- 4WD – w tego rodzaju samochodach mechanizm napędu na 4 koła uruchamiany jest przez człowieka; moment obrotowy jest rozdzielany po równo na dwie osie,
- AWD – ten mechanizm jest bardziej zaawansowany technicznie; kontrolowany jest przez elektronikę, a moment obrotowy przekazywany jest za pomocą sprzęgła łączącego osie.
Układ napędu na cztery koła jest charakterystyczny przede wszystkim dla pojazdów, przeznaczonych do jazdy w trudnych, ekstremalnych warunkach. Wymaga on od kierowcy dokonania wyboru, z jakiej konfiguracji chce aktualnie korzystać. W większości samochodów tego typu zamieszczana jest specjalna dźwignia, która służy do rozdzielania mocy na przednie oraz tylne koła lub skupiania jej na jednej osi.
Warto wiedzieć, że ze względu na budowę całego układu, jest on droższy od klasycznego, jednoosiowego napędu. W związku z tym jakakolwiek usterka będzie wymagała kosztownej wymiany uszkodzonego podzespołu lub jego naprawy. Jazda pojazdem z takim rozwiązaniem jest też mniej ekonomiczna w zakresie spalania paliwa. Dlatego posiadając pojazd tego typu, powinno się zawsze mieć na uwadze zalecenia producenta dotyczące poprawnego użytkowania.
Zastosowanie napędu AWD i 4WD
Napęd na obie osie łączony jest przede wszystkim z samochodami terenowymi, które mają za zadanie jeździć w bardzo trudnych warunkach. Jednak wśród wszystkich marek występuje coraz bardziej popularna tendencja do instalowania tego układu w autach osobowych lub SUV-ach. Jest to spowodowane przede wszystkim zwiększeniem bezpieczeństwa. Nowoczesne pojazdy mogą osiągać naprawdę wysoką moc, a jej odpowiednie przeniesienie wymaga dobrego rozłożenia napędu na wszystkie koła. Może to zapobiec groźnym poślizgom i odrywaniu się jednej z osi od powierzchni.
Który napęd wybrać?
Wybór napędu nie jest nigdy oczywisty. Musi być podyktowany konkretnymi wymaganiami i stylem jazdy danego kierowcy. Do jazdy po centrum miasta zdecydowanie lepszym samochodem będzie taki z napędem na przednią oś. Dłuższe trasy będzie przyjemniej pokonywać w aucie o większej mocy, a zatem prawdopodobnie z układem przenoszącym moc na tylne koła. Jeśli potrzebny jest bezpieczny pojazd o stosunkowo dużych gabarytach i mocy, SUV z rozwiązaniem 4WD lub AWD powinien być idealny. Nie ma więc jednej poprawnej odpowiedzi na to pytanie.
