Podstawowe informacje o mechanizmie rozrządu
Mechanizm rozrządu jest kluczowym elementem każdego silnika spalinowego, który odpowiada za sterowanie procesem otwierania i zamykania zaworów w głowicy silnika oraz synchronizację pracy wałka rozrządu z wałem korbowym. Jego głównym zadaniem jest zapewnienie prawidłowego momentu wpuszczenia mieszanki paliwowo-powietrznej do cylindra (lub samego powietrza w przypadku silników z bezpośrednim wtryskiem paliwa) oraz usunięcia spalin po przepaleniu się tej mieszanki. Mechanizm ten decyduje o mocy i elastyczności silnika, jego ekonomii oraz emisji szkodliwych substancji.
Składniki i działanie mechanizmu rozrządu
Tradycyjny mechanizm rozrządu składa się z kilku podstawowych części: wałka rozrządu, popychaczy lub krzywek, dźwigni zaworowych (popychaczy), sprężyn zaworowych, a także samych zaworów – ssących i wydechowych. Wałek rozrządu jest napędzany przez wał korbowy za pomocą paska rozrządu, łańcucha lub zębatki i ma na swojej powierzchni specjalne krzywki, które w odpowiednim momencie popychają dźwignię zaworową, powodując otwarcie lub zamknięcie zaworu. Współczesne konstrukcje mogą również wykorzystywać zmienny czas otwarcia zaworów (mechanizmy VVT – Variable Valve Timing) lub zmienne podnoszenie zaworów (np. system VTEC w silnikach Hondy), co pozwala na optymalizację pracy silnika w szerszym zakresie obrotów.
Dokładna synchronizacja mechanizmu rozrządu jest niezwykle ważna – nawet drobne przesunięcie czasowe może spowodować zmniejszenie efektywności silnika, wzrost zużycia paliwa lub nawet poważne uszkodzenia mechaniczne (np. zetknięcie się zaworów z tłokami). Z tego powodu konserwacja i regularna wymiana elementów układu rozrządu, takich jak pasek rozrządu czy łańcuch, są niezbędne dla utrzymania dobrego stanu technicznego pojazdu.
