Spis treści
Wielu kierowców narzeka na niektóre części samochodowe i pozbywa się ich bezpowrotnie. Wśród tych elementów jest katalizator. Bardzo często uważany jest za zupełnie zbędną część pojazdu. Wbrew pozorom spełnia on bardzo ważną funkcję. Nie bez powodu montowany jest jako standardowe wyposażenie od wielu lat. Warto więc wiedzieć, czym tak naprawdę jest katalizator i za co odpowiada.
Katalizator samochodowy — co to jest?
Katalizator jest jednym z wielu elementów, które tworzą układ wydechowy samochodu. Montowany jest w większości współczesnych pojazdów. Jego główną funkcją jest zmniejszanie emisji szkodliwych spalin. Cała część przypomina tłumik, ale jest od niego nieco mniejsza, a zarazem cięższa. Przypomina zwykłą, blaszaną puszkę zawierającą różne pierwiastki takie jak platyna, srebro, pallad i wiele innych.
Katalizator samochodowy — budowa
Katalizator samochodowy nie jest największą częścią, ale jego budowa jest dość skomplikowana. Składa się z czterech głównych elementów.
- Obudowa — metalowa, podłużna puszka w formie walca z izolacją cieplną. Doprowadzona jest do niej rura wydechowa, zbierająca spaliny z kolektora wydechowego. Z katalizatora wychodzi kolejna rura, która wyprowadza oczyszczone spaliny dalej do tłumika.
- Nośnik — jest to wewnętrzna część katalizatora o przekroju plastra miodu. Składa się z wielu kanalików, które umożliwiają przepływ spalin. Może być skonstruowana z metalu lub ceramiki.
- Powłoka pośrednia — porowata struktura, która pokrywa całą powierzchnię kanalików. Jej zadaniem jest zapewnienie dobrej podstawy dla kolejnej powłoki.
- Powłoka aktywna katalitycznie — jest wykonana z pierwiastków, które mają wchodzić w reakcje chemiczne ze szkodliwymi składnikami spalin. Jest to najdroższa i najważniejsza część katalizatora.
Powłoka aktywna katalitycznie pokryta jest rzadkimi i drogimi pierwiastkami. Z tego powodu dość częstym zjawiskiem są kradzieże katalizatorów. Z wyciętego elementu można wydobyć platynę.
Katalizator samochodowy — zasada działania
Praca katalizatora przypomina działanie najprostszego filtra. Spaliny o wysokim stopniu zatruwania środowiska trafiają do układu wydechowego. Głównym elementem oczyszczającym jest katalizator samochodowy. Pierwiastki schowane w nośniku mają za zadanie zneutralizować szkodliwe substancje. W ten sposób do atmosfery dostaje się o wiele mniej spalin. Niestety niektórych współczesna technologia nie jest w stanie wyeliminować.
Jakie są rodzaje katalizatorów samochodowych?
Katalizatory różnią się zasadą działania w zależności od rodzaju silnika. W dieslach stosowane są jednostki utleniające. Zmniejszają one ilość emitowanych tlenków węgla, węglowodorów oraz cząstek stałych. Z kolei w silnikach benzynowych montuje się katalizatory samochodowe trójfunkcyjne. Utleniają one tlenki węgla i węglowodory oraz redukują tlenki azotu. W nowoczesnych autach, które spełniają najbardziej wyśrubowane normy ekologiczne, stosuje się dwa lub nawet trzy katalizatory.
Dlaczego katalizatory się psują?
Katalizator samochodowy bez przerwy pracuje w bardzo ciężkich warunkach. Układ wydechowy drży w trakcie pracy. Do tego dochodzą wibracje spowodowane jazdą po nierównościach. Cała część narażona jest też na duże przeciążenia cieplne. Trafiają do niej spaliny osiągające nawet 600 stopni Celsjusza. Z kolei na obudowę działa temperatura zewnętrzna. Z racji umieszczenia elementu pod autem jest on dodatkowo podatny na uszkodzenia mechaniczne i korozję.
Każdy katalizator samochodowy ma określoną wytrzymałość, która zazwyczaj wynosi około 200 tysięcy kilometrów przebiegu. Istnieje jednak kilka czynników, wpływających na skrócenie żywotności tego elementu.
- Awaria układu zapłonowego, która powoduje wypadanie zapłonów. W przypadku wystąpienia takiej usterki niespalone resztki paliwa trafiają do katalizatora i powodują jego zniszczenie.
- Wjazd autem w głęboką kałużę powoduje szokowe schłodzenie i skurczenie się metalowej obudowy.
- Uszkodzenia mechaniczne, które mogą spowodować wgięcie obudowy i uszkodzenie wkładu wewnętrznego.
- Źle ustawiony kąt wyprzedzenia zapłonu, który powoduje zwiększenie temperatury w katalizatorze.
- Starzenie się silnika powoduje spalanie się oleju silnikowego i przedostawanie się jego resztek do katalizatora.
Jakie są objawy uszkodzonego katalizatora?
Zazwyczaj części samochodowe nie psują się nagle. Większość usterek powstaje stopniowo w trakcie eksploatacji. Z tego powodu warto wiedzieć, jakie są objawy zepsutego katalizatora samochodowego. Problemem może być tu przede wszystkim źle funkcjonujący silnik lub niepoprawnie działająca instalacja LPG. Jeśli część zaczyna się mocno zużywać, to można usłyszeć charakterystyczne grzechotanie lub dzwonienie. Powinna się również zapalić kontrolka na desce rozdzielczej. Często występującym objawem są też problemy z pracą silnika.
Jak oczyścić katalizator samochodowy?
W przypadku uszkodzenia katalizatora można go oczywiście wymienić lub spróbować go oczyścić. Ten drugi sposób jest zdecydowanie tańszy i przez to bardziej popularny. Niektórzy decydują się też na wycięcie elementu. Taki zabieg jest powszechnie uważany za korzystny, gdyż zmniejsza spalanie i poprawia osiągi samochodu. Układ wydechowy jest jednak wtedy narażony na trudne warunki pracy, a ewentualna kontrola policyjna grozi wysokim mandatem.
Oczyszczanie katalizatora polega na udrażnianiu filtra urządzenia i wzbogaceniu go w mieszankę pozytywnych pierwiastków. Taka usługa jest dużo tańsza niż nowy element. Wybór odpowiedniego sposobu zawsze lepiej zostawić specjaliście.
