Definicja fazy rozrządu
Faza rozrządu to termin używany w technice motoryzacyjnej odnoszący się do momentów otwierania i zamykania zaworów oraz do czasu trwania ich otwarcia w stosunku do położenia tłoka w cylindrze silnika spalinowego. Jest to kluczowy aspekt działania czterosuwowych silników spalinowych, wpływający na proces wlotu mieszanki paliwowo-powietrznej, jej sprężanie, realizację procesu spalania oraz wydalanie spalin z komory cylindra. Precyzyjne ustawienie faz rozrządu jest niezbędne do osiągnięcia optymalnych parametrów pracy silnika, jego mocy, sprawności oraz niskiego poziomu emisji szkodliwych substancji.
Rola i regulacja fazy rozrządu
Fazy rozrządu są regulowane przez układ rozrządu, który składa się głównie z wałka rozrządu, popychaczy, krzywek, ewentualnie przekładni (np. paska rozrządu, łańcucha czy zębatki), a także zaworów wlotowych i wydechowych. Wałek rozrządu jest napędzany bezpośrednio przez wał korbowy i obraca się z połową jego prędkości. Rozwiązaniem umożliwiającym zmianę fazy rozrządu w trakcie pracy silnika jest system VVT (Variable Valve Timing) lub jego zaawansowane wersje jak VTEC w silnikach Hondy czy VANOS w silnikach BMW. Systemy te zmieniają położenie krzywek względem wałka rozrządu lub regulują czas ich otwarcia, dostosowując charakterystykę silnika do aktualnych warunków eksploatacji.
Odpowiednie ustawienie fazy rozrządu pozwala na optymalizację procesów zachodzących w silniku, takich jak napełnianie cylindrów mieszanką paliwowo-powietrzną i jej wypalanie. W przypadku fazy ssania i wydechu, odpowiednie ich ustawienie zapewnia możliwie największy przepływ ładunku, co przekłada się na wydajność silnika. Z kolei w fazie sprężania i pracy, precyzyjnie ustawiony rozrząd gwarantuje maksymalną moc oraz minimalizację strat wynikających z nieszczelności czy przedwczesnego zapłonu. Nieprawidłowo ustawione fazy rozrządu mogą prowadzić do problemów z działaniem silnika, w tym do jego uszkodzenia w skrajnych przypadkach.
