Hamulec bębnowy – definicja i zasada działania
Hamulec bębnowy to rodzaj hamulca, który był powszechnie stosowany w większości pojazdów do lat 70. XX wieku. Charakterystycznym elementem hamulca bębnowego jest metalowy bęben, obracający się razem z kołem. Wewnątrz tego bębna znajdują się rozmieszczone symetrycznie szczęki hamulcowe, które są wyściełane materiałem cierącym. Kiedy kierowca naciska pedał hamulca, mechanizm hydrauliczny lub linka pociągowa powoduje rozsunięcie szczęk, które przylegają do wewnętrznej powierzchni obracającego się bębna. Tarcie pomiędzy szczękami a bębnem spowalnia obroty koła, co prowadzi do zatrzymania pojazdu. Jest to system znany ze swej prostoty i niezawodności, jednak w porównaniu z nowoczesnymi hamulcami tarczowymi ma gorsze parametry, zwłaszcza w zakresie odprowadzania ciepła powstałego w wyniku hamowania.
Składowe hamulca bębnowego
Podstawowe komponenty hamulca bębnowego to między innymi wspomniany bęben, szczęki hamulcowe, cylinder roboczy (siłownik), sprężyny powrotne oraz mechanizm samoregulacji. Cylinder roboczy zlokalizowany jest w centralnej części układu i ma za zadanie wprawić w ruch szczęki, będące nośnikami okładzin hamulcowych. Sprężyny mają funkcję odciągającą szczęki od powierzchni bębna po zwolnieniu pedału hamulca, co uniemożliwia ciągłe tarcie i zapewnia wolne obroty koła. Mechanizm samoregulacji służy do utrzymania optymalnego odstępu pomiędzy szczękami a bębnem, co jest ważne dla efektywnego działania hamulców i długości życia elementów cierących.
Zalety i ograniczenia hamulców bębnowych
Hamulce bębnowe są cenione za ich prostotę konstrukcyjną, niskie koszty produkcji oraz dobrą efektywność w standardowych warunkach drogowych, szczególnie w mniejszych pojazdach i na tylnych osiach. Z drugiej strony, głównymi ograniczeniami hamulców bębnowych są mniejsze zdolności odprowadzania ciepła, co może prowadzić do zjawiska fadu, czyli spadku skuteczności hamowania przy intensywnej pracy, jak również tendencji do “zaszczypywania”, co ma miejsce, gdy szczęki są nierównomiernie zużyte lub niepoprawnie wyregulowane. Dlatego we współczesnych konstrukcjach pojazdów częściej spotyka się hamulce tarczowe, które radzą sobie lepiej w warunkach ekstremalnych i są bardziej odporne na różnice w efektywności hamowania spowodowane wysokimi temperaturami.
