Definicja wałka rozrządu
Wałek rozrządu to kluczowy komponent mechanizmu rozrządu w silniku spalinowym, którego zadaniem jest sterowanie otwieraniem i zamykaniem zaworów w głowicy silnika. Umieszczony jest albo w górnej części silnika (w głowicy – wałek rozrządu DOHC, czyli Double Overhead Camshaft), albo w bloku silnika (wałek rozrządu OHV, czyli Overhead Valve). Wałek rozrządu jest napędzany bezpośrednio z wału korbowego za pomocą paska rozrządu, łańcucha lub przekładni zębatej. Obracając się, za pośrednictwem krzywek (nazywanych również kamerami) lub popychaczy, otwiera i zamyka zawory w określonej sekwencji, co umożliwia prawidłowe napełnianie cylindrów mieszanką paliwowo-powietrzną i wydalanie spalin z komory spalania.
Rola wałka rozrządu w silniku
Funkcją wałka rozrządu jest synchronizacja pracy silnika, co ma niebagatelne znaczenie dla sprawności i efektywności procesu spalania. Precyzyjne sterowanie momentem otwierania i zamykania zaworów wpływa na moc silnika, jego elastyczność, zużycie paliwa oraz emisję szkodliwych substancji. Nieprawidłowo działający wałek rozrządu może prowadzić do problemów w działaniu silnika, takich jak nieregularna praca, zmniejszona moc, podwyższone spalanie paliwa czy w skrajnych przypadkach nawet uszkodzenie silnika. Dlatego też wałek rozrządu wymaga regularnego przeglądu, a jego eksploatacja powinna odbywać się zgodnie z zaleceniami producenta pojazdu.
Z czasem technologia produkcji wałków rozrządu ulegała ewolucji, co pozwoliło na zwiększenie ich wytrzymałości i dokładności działania. Współczesne wałki mogą być wykonane z żeliwa lub stali, a ich krzywki są często hartowane, by zwiększyć ich trwałość. Ponadto, w silnikach o wysokiej wydajności stosuje się systemy zmiennych faz rozrządu (np. VVT-i, VTEC, VANOS), które umożliwiają zmianę charakterystyki pracy wałka w zależności od obciążenia silnika i obrotów. Takie rozwiązania pozwalają na optymalizację pracy silnika w szerokim zakresie obciążeń, co przekłada się na lepsze osiągi i niższe zużycie paliwa.
