Spis treści
Amortyzator skrętu to część stosowana głównie w samochodach terenowych, które wyposażone są w przedni sztywny most. Jest to niezbędny element w konstrukcjach, w których za resorowanie odpowiadają sprężyny. Jego brak lub jakiekolwiek uszkodzenie mogą doprowadzić do niebezpiecznych wibracji zwanych drganiami śmierci. Amortyzator skrętu montowany jest pomiędzy przednimi kołami poprzecznie i poziomo, czyli zupełnie odwrotnie do zwykłego amortyzatora. Chociaż jego zadanie jest zupełnie inne, to zasada działania jest jednak bardzo zbliżona. Dowiedz się, jak dokładnie działa oraz przed czym może ochronić.
Czym są tzw. drgania śmierci?
Drgania o tej złowieszczej nazwie powiązane są ściśle z obecnością sztywnego mostu napędowego z przodu. Dotyczą zatem głównie samochodów terenowych. Występują w momencie, kiedy przednie koło najedzie na nierówność i wpadnie w duże wibracje. Może to spowodować nagłą utratę panowania nad pojazdem. Jak można się domyślić, zjawisko to jest bardzo niebezpieczne, gdyż w wielu przypadkach może prowadzić do utraty zdrowia, a nawet śmierci kierowcy i pasażerów. Drgania powodują najwięcej szkody, jeśli auto prowadzi osoba niedoświadczona i nieprzyzwyczajona do konstrukcji ze sztywnym mostem.
W celu uniknięcia wystąpienia takich problemów warto zastosować kilka działań profilaktycznych. Przede wszystkim należy kontrolować, czy elementy zawieszenia nie są zużyte lub bardzo luźne. Jeśli części nie są w najlepszym stanie, ryzyko drgań śmierci jest zdecydowanie większe. Szczególnej uwagi wymagają drążki układu kierowniczego, wahacze, sworznie zwrotnic i drążek reakcyjny. Istotne są też ciśnienie w oponach oraz właściwa geometria kół. Dobrze jest też być zawsze przygotowanym na wibracje, nawet jeśli stan pojazdu jest idealny. Zdanie sobie sprawy z prawdopodobieństwa pojawienia się problemu będzie bardzo pomocne. Zwłaszcza jeśli często podróżuje się po nierównej nawierzchni. Dobrą praktyką jest też posiadanie w samochodzie apteczki pierwszej pomocy oraz linki holowniczej.
Jakiego typu samochody narażone są na drgania śmierci?
Jak zostało wcześniej nadmienione, drgania śmierci występują w konstrukcjach ze sztywnym mostem napędowym. Dlatego narażone są głównie duże samochody terenowe takie jak Jeep Wrangler, Land Rover Defender czy Mercedes G. Twarde sprężyny śrubowe i oś przednia stwarzają problem w stabilizacji przednich kół i mostu względem innych elementów napędu oraz ramy. Jest to jeden z największych mankamentów tego typu modeli. Zestawy wykorzystujące resory piórowe zamiast sprężyn nie są podatne na ten problem. Nie mają one takich trudności z utrzymaniem właściwej geometrii całego zawieszenia.
Resor ma tę przewagę nad sprężyną, że jest zamocowany w jednym punkcie do mostu, a w dwóch do ramy. Dzięki temu mocowanie jest silniejsze, co przekłada się na stabilność całej konstrukcji. Inaczej jest w przypadku montowania na sprężynach. Nie jest to tak silne połączenie, gdyż układ trzyma się w zasadzie na wahaczach wzdłużnych. Do zredukowania negatywnych efektów stosuje się drążek reakcyjny, który utrzymuje oś w określonej pozycji względem ramy. Dodatkowo w samochodach terenowych wykorzystuje się amortyzator skrętu, tłumiący drgania poprzeczne kół przedniej osi.
Jak zachować się podczas wystąpienia drgań śmierci?
Nawet w samochodach w bardzo dobrym stanie, wyposażonych w amortyzator skrętu, istnieje ryzyko pojawienia się niebezpiecznych drgań. Są one bardzo niebezpieczne, zwłaszcza w połączeniu z paniką. Dlatego w przypadku wystąpienia takiego problemu należy przede wszystkim zachować spokój i zwolnić. Warto mieć na uwadze, że amplituda drgań jest największa przy niskiej i średniej prędkości. Jednak przy wyższej, nawet jeśli drgania są niewielkie, ryzyko utraty kontroli nad pojazdem jest nieporównywalnie większe.
Co daje amortyzator skrętu?
Amortyzator skrętu jest elementem odpowiadającym za bezpieczną jazdę po nierównościach samochodem ze sztywną osią z przodu. Przeciwnie do zwykłych amortyzatorów nie tłumi on kołysania pojazdu, czy pionowych drgań kół. Jego zadaniem jest redukcja poprzecznych wibracji, które w modelach terenowych występują nad wyraz często i intensywnie. Mogą one doprowadzić do wyrwania kierownicy z rąk i zachwiania równowagi jednego koła przez drugie. Skutkuje to często drganiami śmierci opisanymi wcześniej. Dlatego, jeśli samochód nie jest wyposażony w amortyzator skrętu, warto rozważyć jego zakup. Jest to obowiązkowe działanie w przypadku posiadania samochodu terenowego o większych kołach niż seryjne. Nie jest to zazwyczaj wielki wydatek, a może znacznie zwiększyć bezpieczeństwo kierowcy, pasażerów, a także innych uczestników ruchu.
W jakich samochodach montuje się amortyzator skrętu?
Jak zostało wcześniej wspomniane, drgania śmierci występują głównie w dużych samochodach, przeznaczonych do jazdy w trudnych warunkach. Z tego powodu amortyzator skrętu można spotkać przede wszystkim w samochodach terenowych z przednim sztywnym mostem. Poza funkcją tłumienia drgań oferuje on także wspomaganie kierowania pojazdem przez nadanie układowi efektu samopowrotu kierownicy do pozycji wyjściowej.
